Η ιδέα του Siren ξεκίνησε το 2015 στο Ρότερνταμ, μια από τις πιο πολυπολιτισμικές πόλεις της Ευρώπης λόγω του λιμανιού του. Η έρευνα της Φωτεινης Γουσέτη αφορμάται από τη διαδικασία ελέγχου των σειρήνων του πολέμου που εγκαινιάστηκαν στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και παραμένουν έως σήμερα το μέσο ειδοποίησης εν όψει επικείμενου κινδύνου. Ο έλεγχος για την ορθή λειτουργία του ηχητικού συστήματος των σειρήνων στην Ολλανδία γίνεται κάθε πρώτη Δευτέρα του μήνα.

Το έργο παραπέμπει στις Σειρήνες, τα γνωστά μυθικά όντα που στις αναφορές των Ρωμαίων ποιητών Βιργίλιου και Οβίδιου περιγράφονταν ως υβριδικές μορφές με γυναικείο κεφάλι και σώμα αρπακτικού πουλιού και παγίδευαν τους ναυτικούς με τις σαγηνευτικές φωνές τους. Οι Σειρήνες συμβολίζουν τον δρόμο προς την καταστροφή και τον θάνατο, ο οποίος εν προκειμένω παραλληλίζεται με τις τραυματικές εμπειρίες που φέρουν όσοι έζησαν σε καθεστώς πολέμου και ταυτίζουν τον ήχο τους είτε με την προειδοποίηση ενός προσεχούς κινδύνου, ή και με τον φόβο του θανάτου. Κατά την επιτόπια έρευνα που πραγματοποίησε η καλλιτέχνις σε ομάδες ανθρώπων με διαφορετική ηλικία και κοινωνικό υπόβαθρο, παρατηρήθηκε πως οι σειρήνες δημιούργησαν μια νέα κατηγορία διάκρισης: στους κατοίκους της πόλης που δεν είχαν ζήσει τον πόλεμο και ο καθιερωμένος έλεγχος λειτουργίας των σειρήνων αποτελούσε απλώς μέρος της καθημερινής τους ρουτίνας και σε όσους, έχοντας βιώσει τη συνθήκη του πολέμου, εξακολουθούσε να ζωντανεύει δυσάρεστες μνήμες και να αναμοχλεύει τα εγγεγραμμένα ψυχικά τους τραύματα.

Σύμφωνα με το δίπολο του Εαυτού και το Άλλου, που προτείνει η επιστήμη της κοινωνικής ανθρωπολογίας, ο Εαυτός δεν είναι εν προκειμένω ο αυτόχθων, αλλά όποιος φέρει το τραύμα του πολέμου. Αντιστοίχως, ο Άλλος δεν είναι ο μη γηγενής, αλλά εκείνος που δεν φέρει ανάλογα βιώματα και επομένως δεν ταυτίζεται ούτε επηρεάζεται από την απειλή του εν λόγω ήχου. Οι έννοιες του χώρου και του χρόνου διαλύονται για όσο διάστημα ηχούν οι σειρήνες – μια ευθεία πρόκληση απέναντι στον ιστορικό και κοινωνικό σχηματισμό της υπηκοότητας.

Η εγκατάσταση περιλαμβάνει ένα επιτοίχιο κείμενο και στην προθήκη ένα βινύλιο, στο οποίο είναι ηχογραφημένος ο ήχος της σειρήνας κι έχει στο κέντρο του μια ξυλογραφία που αναπαριστά το μυθικό ον.

Siren, sound, text, vinyl with embedded wood print, vitrine, TENT, Rotterdam, NL, Year: 2015 © Fotini Gouseti
Siren, sound, text, vinyl with embedded wood print, vitrine, TENT, Rotterdam, NL, Year: 2015 © Fotini Gouseti